Ze względu na szczególne znaczenie jednego elementu muzycznego:    formotwórcze znaczenie rytmu — w tańcach (np. walc, mazur, po­lonez),  specjalny rodzaj melodyki — w formach figuracyjnych (np. prelu­dium, etiuda).Ze względu na ogólny wyraz utworu Chomiński wyodrębnia lirykę in­strumentalną (np. nokturn, impromptu).Konkretny utwór może reprezentować różne typy formy jednocześnie, np. fuga może być formą wokalną lub instrumentalną, jest formą polifo­niczną, może być formą samodzielną (jednoustępową), a także wchodzić w skład formy cyklicznej (np. sonaty). Każde dzieło muzyczne cechuje określony porządek. Konkretnym prze­jawem i wykładnikiem stawania się formy muzycznej są elementy mu­zyczne jako regulatory materiału dźwiękowego zapewniające mu ład.

Środkami regulacji przebiegu czasowego są metrum i rytmika, z nimi łączy się agogika.Metrum        — wyznacza miary czasuRytmika       — ustala czasowy przebieg impulsów dźwiękowych,Ag₀gik_a    określa szybkość przebiegu impulsów dźwiękowychElementem regulującym odległości między dźwiękami jest diastematyka (diastema — odległość). W jej obręb wchodzi diastematyka horyzontalna (linearna), odnosząca się do następstw dźwiękowych — odpowiada jej melodyka, oraz diastematyka wertykalna — odpowiada jej harmonika. Elementem regulującym natężenie dźwięku jest dynamika, a jakości brzmieniowe utworu muzycznego określa kolorystyka zależna od środ­ków wykonawczych. Wiążąca się z kolorystyką artykulacja określa spo­sób wydobywania dźwięku.Elementy muzyczne współdziałają ze sobą, choć najczęściej jedne do­minują nad pozostałymi.

Termin ten rozumiany jest w muzyce dwojako:  jako sposób wykorzystania, operowania poszczególnymi rodzajami środków wykonawczych;   jako sposób skoordynowania elementu melodycznego z harmonicz­nym, czyli horyzontalnego z wertykalnym, Biorąc pod uwagę sposób wykorzystania środków wykonawczych, wyróż­nić można fakturę: wokalną, np. chóralną,   instrumentalną, np. fakturę fortepianową, skrzypcową, orkiestrową.Biorąc zaś pod uwagę jakość brzmienia środków wykonawczych, roz­różniamy fakturę:   homogeniczną — dającą jednorodne, niezróżnicowane brzmienia, jak np. zespół instrumentów smyczkowych, chór żeński, chór męski,    poligenlczną — o zróżnicowanym brzmieniu, np. orkiestra symfo­niczna (w skład której wchodzą trzy grupy instrumentów: smyczko­we, dęte i perkusyjne), chór mieszany,  topofoniczną — polegającą na przestrzennym oddziaływaniu zespołu wykonawczego, dzięki jego odpowiedniemu rozmieszczeniu, np. faktura wielochórowa renesansu, umieszczanie w operze dodatkowo zespołu instrumentalnego na scenie, za sceną lub na widowni (R. Wagner Tannhauser, Lohengrin, Tristan i Izolda; H. Berlioz Requiem).