Termin ten stosowano do oznaczania różnych rodzajów utworów wokalnych i instrumentalnych. Instrumentalna canzona wywodzi się z przeniesienia wielo­głosowej pieśni świeckiej — chanson — na lutnię i instrumenty klawiszowe, stała się jedną z wstępnych form fugi. Technika fugowana była częstym zja­wiskiem w canzonach, przy czym obserwujemy dowolność w jej traktowaniu. Jest to wynikiem przenikania się rozmaitych form. Można wyróżnić canzony:   z tematem przenikającym cały utwór,   z zastosowaniem techniki wariacyjnej,  z kontrastującą częścią środkową,odznaczające się różnorodnością materiału tematycznego.Canzony na zespoły instrumentalne, szczególnie te odznaczające się wieloodcinkowością w budowie i częstymi kontrastami rytmicznymi oraz agogicznymi, wpłynęły także na powstanie sonaty barokowej .

Preludium polifoniczne.Istnieje obok preludium figuracyjnego. Jest zazwyczaj częścią wstępną fugi. W preludium polifonicznym mają zastosowanie najrozmaitsze środki polifoniczne, od prostego, swobodnego kontrapunktowania, przez imita­cję, aż do kontrapunktu podwójnego. O tym, jak różne ukształtowania miewa preludium, można się przekonać studiując preludia z Das wohl­temperierte Klavier J. S. Bacha. Oto kilka przykładów: preludia B-dur i c-moll z I tomu — główną rolę odgrywa w nich figuracja, ale są one zbliżone do toccaty poprzez recytatywy i elementy akordowe; drugą część Preludium Cis-dur z II tomu stanowi fugato; Preludium A-dur z tomu jest w formie trzygłosowej inwencji; Preludium Es-dur z I tomu składa się z dwóch części — pierwszą stanowi właściwe preludium (t. 1-24), druga jest dwutematową fugą .

Istota tej formy polega na zestawieniu melodii zaczerpniętej z chorału, ujętej w długie wartości rytmiczne (jako cantus firmus), z głosami kon­trapunktującymi, stosującymi swobodną (rzadziej ścisłą) imitację lub te­chnikę wariacyjną. Melodia chorałowa występuje tylko w jednym głosie, ale może przechodzić też do innych głosów. Kompozytorzy epoki baroku dość często posługiwali się imitacją kanoni­czną w głosach kontrapunktujących lub w eksponowaniu melodii chora­łowej. W wypadku, gdy chorał staje się tematem fugi, mamy do czynienia z fugą chorałową. Rozbudowane przygrywki chorałowe otrzymują nazwę fantazji chorałowej.