Większe zainteresowanie kwartetem smyczkowym zaznacza się ok. po­łowy XVIII w. i łączy się z domowym muzykowaniem. Szczególną rolę w tym zakresie odegrali kompozytorzy szkoły mannheimskiej i klasycy wiedeńscy. Kwartet przeznaczony jest na cztery instrumenty solowe: dwoje skrzypiec, altówkę i wiolonczelę. Wykorzystuje skalę, rejestry, fa­kturę i możliwości techniczne każdego instrumentu jako środki uzyskania określonego wyrazu. To, że kwartet przeznaczony jest na cztery instru­menty solowe nie powoduje konieczności podkreślania samodzielności wszystkich instrumentów na przestrzeni całej formy. Rola poszczególnych instrumentów zmienia się w trakcie utworu. Raz jeden instrument pro­wadzi podstawową linię melodyczną, a pozostałe mu akompaniują, speł­niają rolę kolorystyczną lub akcentują punkty węzłowe, innym razem schodzi on na dalszy plan.

Kompozytorzy chętnie posługują się środkami techniki polifonicznej. Sam zespół temu sprzyja. Na przykład Kwartet B-dur op. 133 L. van Beetho- vena jest fugą dwutematyczną wieloczęściową, zbudowaną na wzór cy­klicznej formy ze wstępem. Poszukiwania nowych środków wyrazu na gruncie kwartetu prowadziły nieraz do poszerzania cyklu i powstania cyklów pięcio-, sześcio- (Kwartet cis-moll op. 130 Beethovena) i siedmio- ustępowych (Kwartet B-dur op. 131 Beethovena).Symfonia jest cykliczną formą orkiestrową opartą na układzie sonaty. W XVII w. termin „symfonia” oznaczał instrumentalny wstęp do oper, oratoriów, kantat (niekiedy suit). Szczególne znaczenie w rozwoju tej formy odegrała włoska uwertura operowa zwana „sinfonią” (w odróżnieniu od francuskiej uwertury operowej tego czasu).