Oznacza sonatę małych rozmiarów. Wykazuje prostą budowę formalną i ograniczony dobór środków z zakresu faktury instrumentalnej. Sonatina zwykle posiada trzy części; pierwsza najczęściej ujęta jest w ramy upro­szczonej formy sonatowej, której podstawowe współczynniki sprowadza się do niezbędnych wymiarów. Spotykamy również skróconą formę so­natową, a niekiedy zostaje ona w ogóle pominięta.Są dwa rodzaje sonatin:  o charakterze pedagogicznym — stanowią liczniejszą grupę, pojawiają się od baroku do czasów współczesnych; główny nacisk położony jest na kształtowanie techniki i przygotowanie do gry sonat. Sonatiny tego rodzaju pisali m.in. M. Clementi, F. Kuhlau, J. L. Dusik, A. Diabelli. 0      o aspiracjach artystycznych — są mniej liczne i komponowane dopiero w XX w. Mają w nich zastosowanie nowoczesne środki harmoniczne, rytmiczne, kolorystyczne, agogiczne itp. Sonatiny tego typu tworzyli m.in. M. Ravel, D. Kabalewski, T. Szeligowski.

Formy te należą do Iższejszego typu muzyki w zakresie utworów na zespoły kameralne i orkiestrowe. Serenada oznaczała początkowo mu­zykę wieczorną, wykonywaną na wolnym powietrzu (z wł. la sera „wieczór”). Nazwa divertimento (z wł. — „rozrywka”) wskazuje na po­godny charakter utworu. Znaczenie terminu kasacja (wł. cassazione) nie jest jasne. Nazwy te pojawiają się w muzyce klasycznej i kryją w sobie w zasadzie jeden i ten sam typ formy, pojawiający się w miejsce dawnej suity, z której pozostał menuet oraz ustępy o charakterze marszowym {nawiązujące do marszowych intrad).Serenada i divertimento składają się z dwóch do sześciu i więcej ustę­pów.

Najprostsze ujęte są następująco: na początku i na końcu cyklu występuje marsz, w środku pojawia się jeden lub dwa menuety obok innych ustępów utrzymywanych w tempie wolnym. Są dwa rodzaje tych utworów: typ starszy, wykazujący wpływ suity i typ nowszy, wykazujący wpływ sonaty klasycznej.W wypadku zastosowania formy sonatowej, np. w Eine kleine Nacht- musik W. A. Mozarta, dochodzi do powiększenia ustępu opartego na jej zasadach, a to z kolei wpływa na pomniejszenie ilości ustępów cyklu. Eine kleine Nachtmusik ma następujące części: Allegro, Romanza. An­dante, Menuet, Rondo. Allegro. Część I utrzymana w formie sonatowej wykazuje jasną budowę, harmonika nie jest skomplikowana. Nie zawsze jednak przy zastosowaniu formy sonatowej ilość części zostaje pomniej­szona, np. serenady J. Brahmsa są pięcio-, sześcioczęściowe.